پایان نامه بررسی زمینه ها و عوامل پذیرش یا انكار حق

پایان نامه بررسی زمینه ها و عوامل پذیرش یا  انكار حق 

چکیده

نگارنده در این رساله زمینه ها و عوامل موثر در پذیرش یا انکار حق را بررسی نموده است براساس آیات و روایات معصومین (علیه السلام) زمینه ها و عوامل گوناگونی وجود دارد که هرکدام در پذیرش حق و یا انکار آن در افراد تاثیرگذار باشد.

ائمه اطهار علیهم السلام، این شخصیتهای برجسته در طول حیات خود همواره برای برپاداشتن کلمه حق قیام نموده اند ، لذا بهترین زمینه سازی ها وعواملی که سبب پذیرش حق در افراد می شود را بکار گرفته اند که با بررسی عملکرد آنها افق وسیعی درجلوی دیدگان انسان برای شناخت این عوامل و زمینه ها باز می شود.

بیان مسئله

با توجه به اینکه فطرت انسان فطرتی است حق خواه و حق پسند، پس از مشخص شدن حق برای فرد، فطرت و عقل سلیم، حکم به پیروی از آن می کند اما این مساله ما را با این سوال مواجه می کند که چرا در طول تاریخ همواره افراد در مواجه با حق به دو دسته تقسیم می شوند عده ای در برابر آن سرتسلیم فرود آورده و می پذیرند وعده ای آن را نمی پذیرند و گاهی موضع گیری نیز می نمایند.

با توجه به این مساله برآن شدم تا به تبیین زمینه ها و عوامل موثر در پذیرش یا انکار حق بپردازیم.

سوالات تحقیق

پیرامون عوامل موثر در پذیرش یاانکار حق سوالات زیادی وجود دارد که این تحقیق برآن است که به پاسخ این سوالات تا حد توان بپردازد. از پرسشهای ویژه این تحقیق عبارتند از :

1- حق از نظر لغوی واصطلاح به چه معناست؟

2- حق در آیات و روایات به چه معناست ؟

3- عوامل موثر در پذیرش حق چیست؟

4- عوامل موثر در انکار حق چیست؟

هدف تحقیق

هدف از این تحقیق که از نوع تحقیقات کتابخانه ای می باشد عبارتند از :

شناسایی و مشخص نمودن معنای حق و مصادیق آن در قرآن و روایات و اینکه چرا بعضی حق را می پذیرند و بعضی نمی پذیرند و اینکه قرآن در این مورد چه می گوید و ائمه اطهار (ع) چه عملکردی دراین زمینه داشته اند و روش شدن عوامل و زمینه های تاثیرگذار در پذیرش حق یا انکار آن در قرآن و احادیث.

فرضیات تحقیق

1- مصادیق حق در قرآن و روایات آمده است.

2- عوامل موثر در پذیرش یا انکار حق بسیارند.

3- عواملی در درون وجود انسان و عواملی خارج از وجود انسان در پذیرش یا انکار حق در فرد موثرند.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                          صفحه

چکیده

مقدمه

فصل اول : کلیات پژوهش

1-1-  بیان مسئله ....................................................................................................... 2

1-2-  سوالات تحقیق ................................................................................................. 2

1-3-  هدف تحقیق .................................................................................................... 2

1-4-  فرضیه تحقیق ................................................................................................... 3

1-5-  روش تحقیق .................................................................................................... 3

1-6-  ارکان تحقیق .................................................................................................... 3

1-7-  مشکلات تحقیق ............................................................................................... 4

فصل دوم : بررسی واژه حق

1-  واژه و مشتقات آن ............................................................................................... 6

2-  مصادیق حق در قرآن کریم ................................................................................... 9

3-  ویژگیهای حق از نظر قرآن کریم ............................................................................ 10

4-  حق در روایات .................................................................................................... 14

5-  رابطه میان انسان و حق ......................................................................................... 15

فصل سوم : زمینه ها وعوامل درونی در پذیرش یا انکار حق

1- تفکر ................................................................................................................... 18

2- اراده انسان ........................................................................................................... 19

3- ایمان ................................................................................................................... 20

4- تقوا ..................................................................................................................... 21

5- جهل ................................................................................................................... 22

6- هواپرستی ............................................................................................................ 24

7- تعصب و لجاجت ................................................................................................ 26

8- تکبر و خودبینی ................................................................................................... 27

9- گناهکاری ............................................................................................................ 29

10- تسویل نفس .................................................................................................... 30

11- تقلید کورکورانه ................................................................................................ 31

12- پیروی از ظن و گمان ....................................................................................... 33

13- پیروی از اکثریت ناآگاه ..................................................................................... 35

14- توجیهات و بهانه تراشی ها ............................................................................... 35

14-1 توجیه عقیدتی ............................................................................................ 36

14-2 توجیه سیاسی ............................................................................................. 36

14-3 توجیه اجتماعی .......................................................................................... 37

14-4 توجیه فرهنگی ........................................................................................... 38

14-5 توجیه اقتصادی .......................................................................................... 38

فصل چهارم : زمینه ها و عوامل بیرونی در پذیرش یا انکار حق

1-1 نسبت بین انسان و شیطان ........................................................................... 41

1-2 شیطان چه کسانی را از حق منحرف می کند ؟................................................ 42

1-3 جلوه گریهای شیطان در انحراف از حق در آیات قرآن .................................. 42

1-4 ابلیس و لشگریان وی ................................................................................. 44

1-5 طریقه اغوا شیطان ....................................................................................... 45

1-5-1 تزیین اعمال .................................................................................................. 45

1-5-2 نفوذ از طریق فکر و اندیشه ............................................................................ 45

2- تعلیم ................................................................................................................... 48

3- امر به معروف و نهی از منکر ................................................................................. 49

4- محیط .................................................................................................................. 51

4-1- محیط خانواده .................................................................................................. 51

4-2- محیط رفاقت و معاشرت .................................................................................. 52

4-3- محیط اجتماع ................................................................................................... 53

5- وجود الگوهای شایسته .......................................................................................... 55

6- مطالعه سرگذشت پیشینیان ..................................................................................... 57

7- امور اقتصادی ....................................................................................................... 59

7-1- سرمایه و ثروت ................................................................................................ 59

7-2- فقر ................................................................................................................. 62

8- تبلیغات گمراه کننده .............................................................................................. 64

9- تحریف حق ......................................................................................................... 65

10- کتمان حق .......................................................................................................... 66

11- آمیخته کردن حق با باطل ..................................................................................... 66

12- تعریف مفاهیم و خطر آن .................................................................................... 67

13- بد فهمیدن حق و نفهمیدن آن .............................................................................. 70

14- نارسایی مفاهیم مرتبط با حق ............................................................................... 71

15- اکراه و اجبار ...................................................................................................... 72

16- زمامداران جامعه ................................................................................................. 73

17- جهاد ................................................................................................................. 76

18- وراثت ............................................................................................................... 77

19- تغذیه ................................................................................................................ 78

فصل پنجم : هدایت کنندگان به سوی حق و اهمیت آنها در پذیرش یا انکارحق

اهمیت هدایت کنندگان به سوی حق ............................................................................. 84

الف- ویژگیهای هادیان حق ......................................................................................... 84

1- بصیرت و آگاهی .................................................................................................. 84

2- قصد قربت .......................................................................................................... 84

3- نرم خویی ومدارا .................................................................................................. 85

4- سعه صدر ............................................................................................................ 85

5- توجه به همه ابعاد و جوانب .................................................................................. 86

ب- شیوهای موثر در هدایت به سوی حق .................................................................... 87

1- توجه دادن به کرامت انسان .................................................................................... 87

2- حکمت، موعظه ، جدال نیکو .................................................................................. 88

3- ایجاد محبت ......................................................................................................... 90

4- وعده و وعید ........................................................................................................ 92

5- تدریج .................................................................................................................. 93

6- تکرار و تلقین ....................................................................................................... 94

7- توجه به ظرفیت افراد ............................................................................................ 95

8- تحریک عواطف بشری .......................................................................................... 97

9- تنبیه ..................................................................................................................... 98

فصل ششم : نتیجه گیری و پیشنهادات

نتیجه گیری ................................................................................................................ 101

فهرست منابع ............................................................................................................. 103